Zie de mens, niet het label
Open zijn werkt voor mij
Mathijs van Meerkerk (37) woont in Rotterdam en werkt als UX-designer bij Organiq, waar ze games en trainingen ontwikkelen op gebied van sociale interactie en verandering. Daarnaast zet hij zich bij MIND in voor digitale innovatie in de geestelijke gezondheidszorg. In die combinatie – technologie en zijn ervaringsdeskundigheid met een psychische kwetsbaarheid – komt zijn talent tot bloei.
Van waarde zijn
Twaalf jaar geleden kreeg Mathijs zijn eerste psychose. De periode daarna was zwaar en verwarrend, en de start van een langdurig herstel. “Het heeft jaren geduurd voordat ik me weer onderdeel voelde van het gewone leven. Mijn eerste overwinning was niet groot of spectaculair. Dat was het moment dat ik na lange tijd weer een gewoon gesprek kon voeren over iets luchtigs. Toen dacht ik: ja, ik doe weer mee,” aldus Mathijs.
Langzaam vond hij zijn ritme terug, met steun van begeleiding, vrienden en familie. “Herstel is geen rechte lijn. Het is leren leven met wat er is, met vallen en opstaan.”
Tijger en talent
Mathijs ziet zijn psychose als een tijger. “Een tijger is een gevaarlijk dier. Je moet hem in zijn kooi houden — maar af en toe moet je die kooi in om de tijger te temmen. Ik weet er nu mee om te gaan. En ik trek op tijd aan de bel als ik merk dat ik in medicatie moet verhogen.”
Mijn psychische kwetsbaarheid hoort bij mij. Het is niet iets wat weg moet, maar iets wat ik heb leren kennen. Ik ben wat chaotischer dan de gemiddelde mens, dat klopt. Maar dat hoort erbij. Het brengt mij ook mijn talent, mijn drive, mijn creativiteit. Het is een beetje balanceren op de rand. Veel mensen willen ver bij hun psychose vandaan blijven, maar ik heb geleerd dat ik juist in die balans mijn kracht vind.”
Stigma en misverstanden
De buitenwereld associeert psychische kwetsbaarheid vaak met extreme gevallen, volgens Mathijs. “Als er in het nieuws iets ergs gebeurt, en er staat bij ‘verwarde man’, of ‘psychotisch’ dan zeggen mensen wel dat ze aan mij moesten denken. Terwijl ik helemaal niet agressief ben. Dat is het beeld dat mensen vaak via de media meekrijgen: een psychose is gelijk aan gevaar. Terwijl dat zelden klopt.”
In zijn werk voor MIND merkt hij juist dat stigma vermindert als hij mensen écht ontmoet.
“Vaak merk je dat mensen bang zijn voor wat ze niet kennen. Door mijn verhaal te vertellen, zie ik dat veranderen. Angst maakt plaats voor nieuwsgierigheid. Dat is elke keer weer bijzonder.”
“Gelijkwaardig contact doet wonderen. Ik gaf eens een lezing in het AMC, voor coassistenten die stage liepen op de psychiatrie-afdeling. Een van hen zei: ‘Ik was altijd bang om daar te werken, want je krijgt meteen een pieper mee, alsof er elk moment iets mis kan gaan.’ Na mijn presentatie zei hij: ‘Ik ga het anders doen. Ik ga voortaan het gesprek aan. Het zijn ook gewoon mensen.’ Dat zijn de momenten waarop ik voel: dit is waarom ik dit doe.”
Werk met betekenis
Bij Organiq vond Mathijs een veilige plek om opnieuw te beginnen. Hij startte rustig, in een werkervaringsplaats met duidelijke afspraken en ruimte om zijn eigen tempo te bepalen. Hij werkt aan digitale leertrajecten over samenwerking, inclusie en persoonlijke ontwikkeling. “Ik werk drie dagen per week. Zo zorg ik dat mijn emmertje niet overloopt. En houd ik balans tussen mijn energie, werk en herstel.”
Wat hem op de werkvloer helpt, is niet zozeer praktische ondersteuning, maar sociale veiligheid.
“Dat ik aan de bel kan trekken. Dat we samen kunnen kijken: wat heb ik nodig? Als die veiligheid er is, dan kun je zoveel meer aan. Dan wordt werk niet iets waar je doorheen moet, maar iets waar je in groeit.”
Open zijn over je kwetsbaarheid
Hij gelooft dat openheid over psychische kwetsbaarheid helpt om muren af te breken. Niet omdat iedereen alles moet delen, maar omdat het ruimte schept voor begrip. “Echt contact ontstaat pas als je elkaar als mens ziet. Niet als patiënt of hulpverlener, maar gewoon als mens tegenover mens.”
Openheid op de werkvloer is voor Mathijs geen doel op zich, maar een bewuste keuze. “Open zijn werkt voor mij, maar dat hoeft niet voor iedereen zo te zijn. Het gaat erom dat je zelf de regie hebt. Dat je weloverwogen kiest voor de mate van openheid die voor jou goed voelt. Dat vergroot de kans dat je met plezier aan het werk blijft.”
Aan werkgevers
Wat Mathijs werkgevers wil meegeven: “Mensen met een psychische kwetsbaarheid zijn niet per definitie een risico. Vaak zijn ze juist heel gemotiveerd. Elke kwetsbaarheid kan ook een kracht zijn. En iemand die open durft te zijn, nodigt anderen uit om dat ook te doen. Zo bouw je teams waarin begrip en vertrouwen groeien — en waarin je uitval juist voorkomt.”
Zie de mens, niet het label
Mathijs wil af van het hokjesdenken dat nog vaak overheerst. “Wij hebben de neiging om mensen te labelen: jij bent zo iemand, jij hoort bij die categorie. Maar ieder mens is uniek. Mijn psychiatrisch verpleegkundige zei ooit: ‘Ik heb 25 jaar ervaring, maar jij weet me nog steeds te verrassen, Mathijs.’ Dat vond ik mooi. Want dat is precies wat ik hoop dat mensen doen: laat je verrassen. Zie het individu.”
“Zie mij – dat stond ooit op het logo van Samen Sterk zonder Stigma. Dat blijft me raken. Want dat is wat iedereen wil: gezien worden als mens, niet als label.”
